Intellifiets

zaterdag 25 februari 2023

Drempeltechniek

Velomobielen en verkeersdrempels zijn niet echt een match in made in heaven. Mijn DF heeft de nodige littekens bij de voetenbakken. Zelfs zo erg dat er gaten in zitten. Het is heel vervelend, maar voor de meeste drempels moet ik mijn duur verworven snelheid omzetten in nutteloze opwarming van de trommelremmen om te voorkomen dat mijn fiets nog doorschijnender wordt. Behalve afremmen kun je ook nog proberen om de drempel diagonaal op of af te rijden, dat scheelt ook echt een slok op een borrel.

Lang heb ik gefilosofeerd over een systeem, gebaseerd op gps, dat onthoudt bij welke drempel ik ben, en wat dan de maximale snelheid is. Die snelheid kan in principe geautomatiseerd worden bijgehouden als je er vaker komt en registreert of je de bodem raakt. Een alarmering enkele meters vóór de drempel en op een display de maximale snelheid. Of zelfs een computergestuurde remactie. Uiteraard met een antiblokkeersysteem. De sensoren daarvoor kun je overigens ook gebruiken om een lekke of slappe band te detecteren, net als in een auto. Maar dat is allemaal veel werkt om te ontwikkelen. Leuk, maar ik heb al te weinig vrije tijd en die tijd fiets ik liever.

Maar onlangs bedacht ik een nieuwe techniek om drempels te nemen: ik span mezelf op tussen pedalen en schouderbladen, dus kont omhoog! Aan het totale gewicht verandert er natuurlijk niets, maar in dynamisch gedrag verandert er wel wat. Er zit nu geen "zak zand" op het stoeltje, maar die hangt verend tussen pedalen en rugleuning. Deze vering ontkoppelt als het ware een deel van het gewicht van de rijder bij een plotselinge verticale beweging van de fiets zoals bij een drempel gebeurt. Even lijkt de fiets lichter, totdat de geveerde massa mee komt, maar dan hebben we de overgang op de drempel net gehad!

Ik heb dit nu een paar keer geprobeerd en de bodem nog niet geraakt. En je gebruikt je spieren op een andere manier die je bij het normaal fietsen minder traint. Ik zeg win-win!

woensdag 15 februari 2023

Het lek is boven

Nee, geen lekke banden, maar een vermogenslek. Vorige rit met Erwin moest ik ongeveer 30%, zo'n 35 W harder trappen dan hij, op de snellere stukken liep dat op naar meer dan 45 W verschil, bijna 35% harder werken Er bleek toch wel sprake van wat achterstallig onderhoud en na een grote beurt in Dronten was de grote vraag hoe het verschil nu uitpakt. We reden een rondje van 58 km met de eerste helft wat kortere stukken, kruispunten, matig wegdek etc. In de tweede helft ging het over de dijk langs de Maas en daar kon het tempo flink omhoog. In tegenstelling tot de vorige rit heb ik nu ook met de racekap gereden zodat het verschil tussen ons alleen de achterband is. Ik rij met een brede Schwalbe Marathon en Erwin met smalle Continental Grand Prix, beiden 26 inch, maar ik op 4 bar en Erwin pompt 'm op tot 8 bar. Eigenlijk is dat het enige verschil. Er is overigens nog een verschil en dat is dat ik mijn vizier meestal niet helemaal sluit om door een spleet te kijken. Deze rit heb ik behoorlijk veel met het vizier tamelijk dicht gereden omdat de tocht anders koud was en die ging door mijn haren en kwam in mijn nek. En omdat we hard reden ga je zweten en krijg je het juist extra koud. Ik heb dit voorheen nooit zo ervaren, maar misschien dat ik toen een buf om mijn nek had.

Nou, de resultaten dan.


Over de hele rit - het deel dat we samen reden - was het verschil maar 7 Watt, ofwel 5%. Het grootste verschil was een stuk langs de maas waar het op 14W, 9% uitkwam. Het verschil valt nauwelijks te verklaren uit gewichtsverschil, ik ben ca 4 kg zwaarder, maar Erwin heeft waarschijnlijk iets meer  gewicht aan gereedschap en banden aan boord. Ook heuvel op was het verschil maar 1%, dat valt binnen de marges van de meetnauwkeurigheid. Het verschil zit 'm zeer waarschijnlijk in de achterband. Mijn marathon (de gewone, niet de plus variant) staat niet bekend als een hele snelle band, de Grand Prix van Erwin komt veel beter uit de test rollen. Erwin kwam via een vergelijking op www.bikerollingresistance.com uit op een verschil van 10W. Dat past prima in de meetresultaten. Kortom, het lek is boven!

Nu is nog even de vraag wat ik met die 10 W zou kunnen doen. In de zomer is mijn kruissnelheid ca 37 km/u, met 10 W extra zou oplopen tot ca 38 km/u. Toch de moeite waard. Verder droom ik nog van dichte wielkasten maar met behoud van draaicirkel, verkleining van de wielopeningen voor en achter en een betere stroomlijn bij de wielen. Overigens, 15 kg minder gewicht (afvallen en minder zooi aan boord) levert ook 1 km/u meer snelheid op volgens kreuzotter.

Ik moet toch iets vinden om het Erwin moeilijk te maken...

woensdag 1 februari 2023

Op zoek naar 45 verloren Watts

De rit

Vorige week fietste ik een rondje Maas en Waal met Erwin. Een rondje van tegen de 100 km, met heel veel dijk en weinig oponthoud door kruispunten, stoplichten en ander ongemak. We zijn redelijk gelijk in fietskracht, Erwin iets sneller op de korte stukken, ik kan een flink tempo iets langer volhouden. Maar al snel krijg ik het toch wel tamelijk moeilijk. Ik wist dat mijn conditie niet optimaal was, maar zo slecht? Ik ben al een paar weken met Zwift aan het trainen en weet ongeveer wat ik kan. Gelukkig is Erwin (en ik ook) toe aan een plaspauze en ik complimenteer hem dat hij zo makkelijk lijkt te fietsen en dat ik steeds rond de 180 W moet trappen om hem bij te houden. Erwin kijkt verbaast. "Ik rij rustig, geloof niet dat ik de 150W al gehaald heb vandaag." WTF, ik trap me een ongeluk en jij zit te freewheelen?

We hebben dezelfde fiets, dezelfde voorbanden en ongeveer hetzelfde gewicht. Wel rijdt Erwin met racekap en ik cabrio, beschut achter mijn fantastische spleetvizier. Nu heb ik nooit hele grote verschillen gemerkt tussen vizier en racekap, zeker niet bij de 34-35 km/u die we reden. Wel gure noordenwind van opzij, bij slechts 1 graad boven nul. We hebben ook dezelfde vermogensmeter (Favero Assioma), dus hoe kan dat verschil nou zo groot zijn. In de analyse achteraf blijkt het verschil zo'n 48 Watt, ofwel ik moest maar liefst 34% harder trappen. Eerste verdachte is de bandendruk, die had ik niet gecontroleerd. Achterband leek me wel prima, voorbanden voelden ook vrij hard, maar duidelijk minder dan die van Erwin. Oké, bijpompen. Ze gingen van ca 4.5 à 5 bar naar 7 bar.

Eerste segment, 45W extra nodig

Weer een stukje verder fietsen, maar wel met een iets gematigder tempo. Een tempo overigens waar ik me in de zomer voor zou schamen, zo rond de 30 km/u, maar goed voor nu. Het gemiddelde vermogen bleek achteraf 154 vs 118 W. Toch nog 36 W verschil (+31%). De hardere banden lijken wel iets te doen, maar niet zo veel. Luchtweerstand zou dominant moeten zijn. Thuis uitgebreid de data vergeleken en de verschillen werden kleiner naarmate de snelheid lager was, maar toch over het totale gezamenlijke deel van de tocht (85 km) was het 152 W vs 119W (28.3 km/u gemiddeld, 33 W extra geleverd, +28%). Het deel door de kom van Wijchen drukte het verschil, en er zit een stuk in met een langzaam leeglopende band van Erwin.

De zoektocht

Het zat me niet lekker, dat grote verschil. Nu loopt één van de voorwielen niet super makkelijk als ik de bout strak aandraai. Misschien loopt die onder belasting zwaarder? Ook even gekeken naar het achterwiel. De band (Schwalbe Marathon 47-559) is natuurlijk geen snelheidswonder, maar tussen achterbanden heb ik sowieso nooit een groot verschil gemerkt. Mijn vorige band was een volgens Wim Schermer zeer snelle Furious Fred, maar na een klapband was ik daar van genezen. De druk in de band blijkt maar 2.2 bar, die mag naar 4. Weer een deel van de puzzel opgelost. Het wiel zelf was er erger aan toe dan voorheen. Het was eigenlijk al een paar jaar nodig om de velg te vernieuwen. Ik had één gebroken spaak, maar de spaakgaten - zonder bussen - waren behoorlijk aangetast door oxidatie. Het gevolg van strooizout. Zo ongeveer de helft van de spaken zat veel te los, nu is het doek toch wel gevallen voor dit wiel. Wat ook opviel is dat het wiel nauwelijks vrij draaide. Na een slinger stopte het na een paar seconden al. Oeps, hier is is grondig mis. Ik stuurde Erwin een filmpje van mijn wiel. Als antwoord kreeg ik een filmpje van zijn wiel. Onvergelijkbaar langer draaide zijn wiel! Zou er veel energie verloren gaan door de losse spaken?

Dan maar een poging doen om het wiel er uit te halen. Instructiefilmpje bekeken op de website van Intercitybike. Tjonge, wat zit die bout vast. Blijkt dat er een en ander mee draait. Met wat gereedschap tegenhouden en dan komt er langzaam wat beweging in. Uiteindelijk krijg ik de bout eruit. Helaas wil de as er niet vanzelf uitkomen. Ik heb geen astrekker en ook op die paar mm die uitsteken kan ik hem niet voldoende klemmen. Er zit maar één ding op en dat is een dagje Dronten inplannen. Kan er meteen eens goed naar gekeken worden. Ik zie overigens ook dat mijn derailleurkabel achter nagenoeg doorgesleten is. Hij zit nog maar met twee adertjes vast! Geen wonder dat hij moeizaam schakelde, ik moest steeds iets te ver schakelen om hem te verzetten. Was niet af te regelen en ik weet het aan slijtage na bijna 32 miljoen meters.

kabel bijna door

Verder de fiets ontdaan van zeker een kilo aan zand uit de wielkasten en de onderkant. Mijn god, wat een bende. Ook binnenin even wat uitgemest, kwam er een paar stukken van een O-ring tegen. Met een natte doek nog even de laatste vuilresten van de onderkant gehaald, scheelt ook in rotzooi in de auto.

De reparatie

Op naar Intercitybike voor een grote beurt. Ik had Ymte al een waslijst van kleine en grote aandachtspunten gestuurd. Ymte en Peter hebben een paar uurtjes gesleuteld aan de fiets. Er werd een nieuw achterwiel gespaakt met een nieuwe velg, wat lagers vervangen bij de voorwielen en een nieuwe bus tussen de lagers zodat het wiel soepel blijft lopen als je de wielbout aandraait. Verder één voorwiel waar de spaken van aangetrokken werden. Ook de glijbussen in de veerpoten waren ernstig versleten: in de lengte volledig doorgesleten. Die speling is er nu gelukkig ook weer uit. Ook de derailleurkabel werd vernieuwd. Verder een nieuwe kettingrol omdat de vorige geen O-ringen meer had en al flink ingesleten was. De achterste kettingrol kon toe met nieuwe O-ringen. Tenslotte een flink gat geboord in de bodem om te kunnen sleutelen aan de stuurstangen. Bijkomend voordeel: weer een grammetje lichter. De sporing bleek overigens nog prima, evenals ketting en cassette. Gingen die op mijn racefiets maar zo lang mee...

De proefrit

Er staan hele mooie fietsen te glimmen daar aan de Koperweg, je zou er hebberig van worden. Opvallende trend: makkelijk los te maken kappen. Wielkappen die makkelijk los te maken zijn bij de Tuna en magnetische sluiting van de klep in de neus. Geen gedoe meer met inbussleutels. Ook mooi was de Bülk, wel laag, maar met een makkelijke instap omdat de hele neus open scharniert. Een bezoeker had de Bülk aan een proefritje onderworpen en was onder de indruk van de stijfheid in de aandrijving. Helaas, ik pas daar niet in, het is geen fiets voor hele lange mensen. Maar niet getreurd, even een proefritje gemaakt in de Tuna van maestro Ymte himself. Scheelt dat ik ongeveer even lange benen heb. Wow, wat is dat een verschil met mijn DF! De fiets accelereert makkelijk en voelt meteen heel vertrouwd aan. Er staat flink wat wind, maar daar merkte ik niet veel van. Halve wind ging het moeiteloos 35 km/u en met een beetje inspanning 40. Tegen de wind reed ik heel rustig nog 30 km/u. Ik wilde niet bezweet aankomen en heb de fiets dus niet echt beproefd in het halfuurtje. Ook de draaicirkel is dankzij de 16 inch voorwielen prima en ongeveer vergelijkbaar met de DF op 28 mm banden. Mijn aanvankelijke scepsis over die kleine wielen was snel weg, er is niets van te merken tijdens het rijden. Een deel van de snelheid zal uit de dichte wielkasten komen, maar ook de rest van de  aerodynamica zal nog wel iets beter zijn dan de DF. Nu ben ik nog niet van plan om mijn DF om te ruilen voor een Tuna, maar het kriebelt wel een beetje...

Na alle reparaties ook nog een blokje op het industrieterrein gereden met mijn eigen fiets. Ook daar wow! Het is een compleet andere fiets, snel en superstil! Zou ik de verloren 45 W weer terug hebben? Binnenkort nog maar eens een vergelijkend ritje doen met Erwin, hopelijk kan ik hem nu ook eens laten zweten en zwoegen, heb nog een rekening te vereffenen 😁